Benutzer Diskussion: MH: Unterschied zwischen den Versionen
MH (Diskussion | Beiträge) Keine Bearbeitungszusammenfassung |
MH (Diskussion | Beiträge) Keine Bearbeitungszusammenfassung |
||
Zeile 25: | Zeile 25: | ||
=== {{#ask:[[Kategorie:Briefwechsel-Helius Eobanus Hessus]] | === {{#ask:[[Kategorie:Briefwechsel-Helius Eobanus Hessus]] | ||
|format=count}} Hessusbriefe === | |format=count}} Hessusbriefe === | ||
{{#ask:[[Kategorie:Briefwechsel-Helius Eobanus Hessus | {{#ask:[[Kategorie:Briefwechsel-Helius Eobanus Hessus]] | ||
| ?Werksigle | | ?Werksigle | ||
| ?Erstdruck in | | ?Erstdruck in |
Version vom 27. August 2019, 11:10 Uhr
101
13 Briefgedichte
Werksigle | Erstdruck in | Blatt/Seitenzahl im Erstdruck | Incipit | Notizen | |
---|---|---|---|---|---|
Camerarius an Unbekannt (Petrus), 1530 | OCEp 0139 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. X6r-X7r | Cum tua de nobis Petre tam praeclara voluntas | VG, 15.3.23: Der Empfänger muss Latein können, ist also wohl Akademiker. Laut RAG kommt nur Peter Gelter in Frage: Peter Gelter (RAG-ID: ngXN8O870WP62mtFrX0mjVjI8YK), https://resource.database.rag-online.org/ngXN8O870WP62mtFrX0mjVjI8YK, 15.03.2023. Er steht als Magister in der Matrikel, hat also wohl schon woanders studiert. |
Camerarius an Mylius, 1526-1535 | OCEp 0138 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. X4v-X5v | Irasci nolim tibi nec possim male sed me | |
Camerarius an Unbekannt, 15XX l | OCEp 0158 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. a5v-a6r | Quam mea amicitiae capiant oblivia nostrae | |
Hessus an Camerarius, 15XX aw | OCEp 0040 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. F8v-G2r | Magnopere mirabiliterque et incredibilem in modum | VG, 3.11.22: C. und H. hatten vorgestern ein Gastmahl. Daher müssen sie wohl am selben Ort sein. Das grenzt die Datierung ein auf 1518-21 bzw. 1526-33. C. soll etwas aus seinem Athenaeus schicken: entweder arbeitet er gerade daran, oder er hat zumindest ein Buch dazu da. Beides konnte noch nicht nachgewiesen werden.
Stichwort Buchbesitz hinzufügen? Wenn es hier laut Krause um Camerars junge Liebe geht, ist der Brief wahrscheinlich von 1526 und 1527, jedenfalls vor der Hochzeit entstanden. |
Camerarius an Loxan, 1540 | OCEp 0154 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. a1r-a3r | Hanc etiam primis Musarum cultor ab annis | |
Camerarius an Volmar, 28.07.1543 | OCEp 0162 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. b3r-b5r | Volmare Pieridum et Clariae pars magna catervae | |
Hessus an Camerarius, 15XX cq | OCEp 0305 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. I5v-I6r | Pro bene vestito Fabio, Ioachime poetam | VG, 25.11.22: Bei Huber-Rebenich 2002 mit Fragezeichen auf 1529 datiert. Über den Kontext auf die Nürnberger Zeit einzugrenzen. |
Camerarius an Stiebar, 13.08.1530 | OCEp 0140 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. X7r-X8r | Hanc e Vindelico mitto tibi rure salutem | |
Camerarius an Bigot, 12.12.1535 | OCEp 0142 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. Y1r-Y3r | Cum tibi desertas placeat, doctissime, quondam | Briefgedicht aus 98 Hexametern. Es startet mit einem Aufruf, die Musen wieder zum Leben zu erwecken. Nach einem Exkurs durch Naturlyrik und antike Götterwelt endet es mit dem Aufruf an den Empfänger, sich zu einer bestimmten Zeit (qua diximus hora) bei Tische einzufinden. Der Adressat wird dreimal namentlich angesprochen. Zur Abfassungszeit waren beide Briefpartner an der Universität Tübingen beschäftigt. Von den Verstimmungen des Jahres ist hier noch nichts zu spüren. |
Camerarius an Irenäus, 1537 | OCEp 0184 | Camerarius, Epistolae Eobani, 1557 | Bl. F2r-F3v | Lesbiis nuper mihi quos reducto | Zu Irenäus vgl. Andreas Gößner: Melanchthons Lobrede auf Franken (1538), in: Zeitschrift für bayerische Kirchengeschichte 79 (2010), 10-22. |
Camerarius an Unbekannt, 15XX j | OCEp 0330 | Camerarius, Epistolae Eobani, 1561 | Bl. Q3v-Q4v | Ad te praemissa, ut cernis, de more salute | |
Camerarius an Crispus, 15XX | OCEp 0459 | Camerarius, Epistolae doctorum, 1568 | Bl. V3r-V4v | Carminis Aufidii autorem laudare suetus | |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 z | OCEp 1378 | Hessus, Sylvae, 1535 | Bl. Nn3v | Quid prodest venisse eadem sub moenia | VG, 29.11.22: Der erste und der letzte Satz könnten ein Hinweis darauf sein, dass C. noch nicht lange in Nürnberg und noch nicht verheiratet ist. Falls das stimmt, wäre die Datierung auf vor März 1527 festzusetzen. |
187 Hessusbriefe
Werksigle | Erstdruck in | Blatt/Seitenzahl im Erstdruck | Incipit | Notizen | |
---|---|---|---|---|---|
Hessus an Camerarius, Ende 1528-1533 | OCEp 0035 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. F5v-F6v | Habes mi Ioachime quod petiisti iamdudum | VG, 10.11.22: Die Theokrit-Übersetzungen sind ein Indiz, dass die Idyllien-Ausgabe noch nicht erschienen ist. Wenn das stimmt, ist der Brief vor 1531 geschrieben. Außerdem ist mit OC 0077 ein Epitaph ein Schwarzburg 1531 erschienen. Dieser Brief ist wohl älter: denn ansonsten wäre es nicht nötig, noch einen weiteren Epitaph zu dichten. 1528 wird er nicht entstanden sein, wegen der erwähnten Verspätung. |
Camerarius an Hessus, 14.09.1527 | OCEp 0130 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. V3v-V4v | Magne vir, et nostro vatum clarissime saeclo | |
Hessus an Camerarius, 1518-1533 f | OCEp 0099 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. K5r | Remitto quidem tibi ut iubes | |
Hessus an Camerarius, 1518-1533 o | OCEp 0077 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. I4v | Petrus abiit, et ego ut scis, ab nupera afflictione adhuc langueo | VG, 20.10.22: Wer ist Petrus? Vielleicht Petrus Eberbach (Aperbacchius)? Das spräche für eine Entstehung in Erfurt 1518-1521. Dafür spräche auch der Befehlston, der das Hierarchiegefälle der Briefpartner zu Erfurter Zeiten widerspiegelt. |
Hessus an Camerarius, nach Juli 1527 | OCEp 0019 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. E5r-E6v | Non tam aperte noveram istam fabulam | |
Hessus an Camerarius, 15XX aw | OCEp 0040 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. F8v-G2r | Magnopere mirabiliterque et incredibilem in modum | VG, 3.11.22: C. und H. hatten vorgestern ein Gastmahl. Daher müssen sie wohl am selben Ort sein. Das grenzt die Datierung ein auf 1518-21 bzw. 1526-33. C. soll etwas aus seinem Athenaeus schicken: entweder arbeitet er gerade daran, oder er hat zumindest ein Buch dazu da. Beides konnte noch nicht nachgewiesen werden.
Stichwort Buchbesitz hinzufügen? Wenn es hier laut Krause um Camerars junge Liebe geht, ist der Brief wahrscheinlich von 1526 und 1527, jedenfalls vor der Hochzeit entstanden. |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 am | OCEp 0092 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. K2r | O dulcem errorem meum, nunquam erravi libentius Ioachime | VG, 12.10.22: Die Erkenntnis seines Irrtums muss Hessus ziemlich bald nach seiner Ankunft in Nürnberg gekommen sein; darauf lässt der Brief jedenfalls schließen. Eine Datierung auf 1526 oder 1527 halte ich daher für erwägenswert. |
Hessus an Camerarius, 15XX cp | OCEp 0087 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. I8v | Scire velim sisne hodie hoc quod destinabas, auspicaturus? | Datierung korrigieren; contubernium konkret oder übertragen gemeint
VG, 3.11.22: Contubernium klingt eher nach Burse. Das wäre, wenn es nicht ironisch gemeint ist, ein Hinweis auf die Erfurter Zeit. Aber dazu passt Baumgartner nicht, für den ich keinen Erfurt-Aufenthalt ermitteln konnte. Also doch eher ironische Bedeutung des Begriffs? MG, 14.12.22: contubernium ist sicherlich ein understatement. Ich habe im Regest den ersten Satz geändert: auspicari ist im Sinne von "beginnen" gebraucht und nicht als divinatorischer terminus technicus. |
Hessus an Camerarius, spätestens 11.1530 | OCEp 0059 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. H2v- H3r | Ago tibi pro officio tuo gratias mi Ioachime | |
Hessus an Camerarius, spätestens 1533 | OCEp 0016 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. E3v | Si ipse aliis negotiis occupatus venire | |
Hessus an Camerarius, 1518-1533 l | OCEp 0037 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. F7v | Et te dolere, et nimis magnas et iustas habere causas | OC, 10.11.22: Der Schmerz des Camerarius erklärt sich wohl nur durch familiäre Trauer. In Frage kommen:
|
Hessus an Camerarius, 1518-1521 b | OCEp 0078 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. I4v | Veni, si vacare potest tibi | |
Hessus an Camerarius, Juli/August 1533 | OCEp 0104 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. K7r/v | Hoc vulgare est, sicut tu soles dicere Ioachime | VG, 5.12.22: Aufsatz oder Dissertation von MH einbeziehen, wenn erschienen. Evtl. Calaber (GND 11859740X) noch anlegen. Brief umbenennen? |
Hessus an Camerarius, 1527-1530 e | OCEp 0073 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. I2v-I3r | Ego eodem laboro vitio plane quo tu te laborare scribis | VG, 25.11.22: Das Epitaphium Bionis (auf Bion) ist das 19. Idyll Theocrits, die Thalysia das 7. Das wäre ein Hinweis, dass Hessus sich beim Übersetzen nicht strikt an die Reihenfolge hält, oder dass er schon vorausplant. Vielleicht geht es aber auch um eine Schrift des Bion. |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 aj | OCEp 0103 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. K6v-K7r | Si ullo modo potes maxime te rogo Ioachime | |
Hessus an Camerarius, 15XX cr | OCEp 0089 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. K1r | Rogo te mi charissime Ioachime, literas Croti nostri remittas ad me si potes | VG, 12.10.22: Bei den Crotus-Briefen könnte es sich um OCEp 0224 oder 0225 handeln. In beiden ist von Hessus die Rede; beide wären daher für ihn von Interesse. Das würde die Datierung auf 1526/27 eingrenzen.
Es ist jedoch auch möglich, dass es sich um einen unedierten Brief handelt. VG, 6.12.22: Krause ordnet den Brief auch in die Nürnberger Zeit ein. |
Hessus an Camerarius, 15.03.1534 | OCEp 0105 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. K8r-L1v | Fateor mi Ioachime, iam diu nihil ad te scribo | |
Hessus an Camerarius, 1527-1530 | OCEp 0056 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. G8v-H1r | Credere non potes Ioachime | VG, 24.11.22: der Brief scheint den Anfang der Theokrit-Beschäftigung zu bilden. Insofern ist die Datierung auf 1527 schon plausibel. Eine Ordnung der Briefe zum Thema anhand inhaltlicher Gesichtspunkte werde ich vielleicht noch vornehmen, |
Hessus an Camerarius, 1518-1533 q | OCEp 0047 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. G4r/v | Credo te urbano parum indigere Ioachime | MH an US/Korrekturleser: Konnte den Druck, in dem sowohl Arat als auch Nikander enthalten sein sollen, nicht identifizieren
VG, 3.11.22: zu Arat vgl. Ludwig 2003, S. 121. Als gemeinsamen Druck noch nicht gefunden. Vielleicht wurden beide getrennt gekauft und zusammengebunden? Eine lateinische Theriaca-Ausgabe erschien 1523 in Venedig (https://gateway-bayern.de/BV035845816), eine griechische 1530 in Köln (https://gateway-bayern.de/BV001460441). Es wird aber um eine griechische gehen. Wenn man die hätte, könnte man die Datierung eingrenzen. Der Brief ist wohl vor 1531 entstanden, wegen der Theokrit-Bezüge (1531 gaben C. und H. ihre Theokrit-Übersetzung heraus). |
Hessus an Camerarius, 05.04.1536 | OCEp 0118 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. M5v-M7v | Non possum non fateri negligentiam meam | VG, 8.12.22: Wenn das die Antwort auf OCEp 0149 ist, ist selbiger Brief auf spätestens Februar zu datieren (siehe dieser Brief).
Die Psalmenausgabe identifizieren: 1537 oder 1539? Regest evtl. noch ausführlicher gestalten. Melanchthon-Briefe: scheinen nicht im MBW zu sein, an MBW melden? |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 ar | OCEp 0079 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. I5r | Numquid es ad coenam Ioachime rogatus eandem | |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 ae | OCEp 0022 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. E8r | Ad nos cum caro venturum nuper Hopello | |
Hessus und Sturtz an Camerarius, 03.1535 | OCEp 0116 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. M2v-M4v | Possumus idem quod tu queri noster Ioachime | VG, 16.1.23: "was ... diesem Mann nicht missfallen dürfte": vermutlich bezogen auf die Vorwürfe des Erasmus (vgl Krause 1879, Bd. II, S. 86-87). Könnte es darum gehen? Kritik bzgl. Hesiod gibt es auch in OCEp 0977 (datiert auf 1527, was wahrscheinlich falsch ist.).
Hier geht es nicht um den Vorwurf von 1531 ("plus cura quam natura"), sondern um eine erneute Schmähung, die C.' gesamtes literarisches Werk betrifft. VG, 22.3.23: Datierung auf 2.3.1535? |
Hessus an Camerarius, vor 14.09.1526 | OCEp 0080 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. I5r/v | Oro te mi Ioachime, si tibi videtur fieri posse | |
Hessus an Camerarius, 21.01.1521 | OCEp 0012 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. E1r | Non consentit mea ratio | |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 an | OCEp 0101 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. K6r/v | Ego quidem quantum in aerario sit nescio, et accipiendi sunt hospites | VG, 3.11.22: Zur Datierung: Eine Reisedauer von drei Tagen pro Strecke eingerechnet, wird der Brief im Juni geschrieben sein, höchstens noch Ende Mai. In Regensburg war H. der Gast des Dantiscus (Krause 1879, II, S. 99) und hatte wahrscheinlich nicht für Trinkgefäße Sorge zu tragen. |
Hessus an Camerarius, 1526 a | OCEp 0028 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. F2r/v | Mitto tibi versus meos de itinere tuo | VG, 21.11.22: Brief auf November 1526 umbenennen? |
Hessus an Camerarius, 1518-1521 | OCEp 0090 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. K1r/v | Carmen tuum vere mihi arridet | VG, 3.11.22: Die Datierung auf Erfurt beruht wohl darauf, dass C. H. wie einen Gleichgestellten anreden soll. Das spricht gegen Nürnberg, als C. Hessi Vorgesetzter war. Die Erwähnung Melanchthons grenzt das ein: zu ihm hatte C. erst ab der Leipziger Disputation im Juli 1519 Kontakt. Vgl. Vita Melanchthonis, §11. |
Hessus an Camerarius, 1518-1533 m | OCEp 0045 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. G3v | Quod heri non rogatus | |
Hessus an Camerarius, 1518-1533 b | OCEp 0102 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. K6v | Oro, perscribe mihi ex tuo Herodoto | |
Hessus an Camerarius, 1530-1531 | OCEp 0100 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. K5r-K6r | Si nihil est quod agas Ioachime, hoc age si potes | |
Hessus an Camerarius, 15XX bp | OCEp 0061 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. H4r-H5r | Non miror iam in Aristotele esse te | VG, 19.1.23: Brief umdatieren. Er wird kaum auf die Zeit fallen, als H. seine Rückkehr nach Erfurt vorbereitete, denn es gibt nicht den geringsten Hinweis darauf. Die Erwähnung von Theokrit ist ein Hinweis, dass H. gerade mit dessen Übersetzung beschäftigt ist. Also Datierung auf 1528-1530? |
Hessus an Camerarius, 31.01.1527-1533 | OCEp 0093 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. K2v-K3r | Quia cras Calendae sunt Februarii | An US: "und er allein solle die Phyllis haben" Soll ich "bukolischer Humanistenscherz" hinzufügen, denn auf ein Werk scheint sich Hessus ja nicht zu beziehen? |
Hessus an Camerarius, 15XX bm | OCEp 0057 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. H1r/v | Instar libelli mihi est tuum epistolium | |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 av | OCEp 0042 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. G2v | Ἄμβροτον ούρανόμηκες ἄγων ἔξαρμα Λυκούργου | VG, 20.10.22: Interessant ist die Bezeichnung ιωαχιμος μελισσος: Vielleicht eine Anspielung auf die Muscae der letzten Zeile? |
Hessus an Camerarius, 1518-1533 | OCEp 0081 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. I5v | Carmen quod dedisti, vehementer placet. | |
Hessus an Camerarius, 18.07.1535 | OCEp 0117 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. M4v-M5v | Accepi tuas literas in convivio celebri | |
Hessus an Camerarius, nach 05.12.1527 | OCEp 0053 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. G6v-G7r | Si tu non ignoras Ioachime | MH: Bei Gelegenheit das erwähnte Gedicht identifizieren, Kolde lesen und Datierung nochmal prüfen VG, 16.11.22: der Tod von Johannes Camerarius I. (31.12.1527, vgl. OCEp 0034) ist hier nicht erwähnt, steht also wahrscheinlich noch bevor (dort ist wiederum nicht von Hieronymus C. die Rede). Datierung also auf 5.-30.12.1527? |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 as | OCEp 0064 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. H6v-H7r | Omnia qui certa ratione aenigmata solvis | VG, 25.11.22: Prüfen, ob es sich auf Hessi Idyllien oder seine Theorkot-Übersetzung bezieht. Ich ziehe letzteres vor. |
Hessus an Camerarius, 1518-1533 h | OCEp 0027 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. F2r | Tecta bonus largum pluat in tua Iuppiter aurum | VG, 21.11.22: Ein Appell an C.' Großzügigkeit gehört sehr wahrscheinlich in die Nürnberger Zeit. Als Student in Erfurt wird C. kaum die Mittel gehabt haben, Hessus zu unterstützen; und das Ranggefälle wird es H. auch nicht erlaubt haben, darum zu bitten. Daher Datierung 1529-1533? |
Hessus an Camerarius, 02.11.1534 | OCEp 0111 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. L5v-L7r | Ignosce mi Ioachime, et da veniam non tam negligentiae meae | VG, 3.1.22: Onomastos und Puniceus sind unklar. |
Camerarius an Hessus, 13.01.1525 | OCEp 0127 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. T7v-V1r | Quod quaecunque hucusque tibi a me littera venit | VG, 6.12.22: Die Berufung von H. ans Egidiengymnasium wird vermutlich schon erwogen (vgl. MBW 350), aber davon scheinen H. und C. noch nichts zu wissen. |
Hessus an Camerarius, 1526 d | OCEp 0015 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. E2v-E3r | Pulchre mihi satis facis | |
Hessus an Camerarius, 15XX br | OCEp 0063 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. H5v-H6v | Simul heri binae reddebantur | VG, 25.11.22: Da die Idyllen genannt werden, wohl in NÜ entstanden. Der Comastes ist das 3. Idyll.
H. bekam am Vortag Post von C. und von Spalatin. am Ende werden Grüße von Naevius (Johann oder Caspar?) übermittelt. Der Bote reist am nächsten Tag wieder ab. Die Frage ist: ist das derselbe Bote, der den Brief von Spalatin brachte? Vielleicht ist der Spalatin-Brief über die Nennung von Neefe noch zu ermitteln? VG, 8.1.23: Zur Datierung: Der Comastes steht ziemlich am Anfang der Theokrit-Idylle. Daher halte ich es für plausibel, dass das zuvor genannte Widmungsgedicht sich auf die Hessus-Idylle (erschienen 1528) und nicht auf die Übersetzung bezieht. Dann wäre der Brief vor August 1528 (Druckdatum) entstanden. Einige Unklarheiten: Ist regulus Hessus? Oder einer seiner Söhne? |
Hessus an Camerarius, spätestens 08.1528 | OCEp 0060 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. H3r/v | Mitto carmen hoc tibi mi Ioachime | VG, 24.11.22: Wirklich auf die Idyllia von 1528 bezogen? Kann es sich nicht auch auf die Übersetzung der Theokrit-Idyllien beziehen? Dann wäre November 1530 der späteste Zeitpunkt. |
Hessus an Camerarius, 14.05.1534 | OCEp 0108 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. L3r-L4r | Habeo tibi gratias mi Ioachime de Colutho nobis diligenter explicato | |
Hessus an Camerarius, 1518-1521 a | OCEp 0013 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. E1r/v | Heus tu Mercuri, si petasum posuisti | |
Hessus an Camerarius, 31.12.1526 | OCEp 0034 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. F5r/v | Ut moleste nuper ferebam te abire | VG, 10.11.22: Problem mit der Datierung: Der 31.12.1526 hatte gut gepasst. Allerdings hat sich inzwischen gezeigt, das Johannes C. I. erst am 31.12.1527 verstorben ist (vgl. seine Personenseite und OCEp 0054). Wenn der Brief auch von diesem Tag ist, dann stellt sich die Frage, welche Reise Hessus im Einleitungssatz meint. Für 1527 ist lediglich die Reise nach Augsburg (OCEp 0129) zu ermitteln - vielleicht etwas bzgl. Hieronymus C.? |
Hessus an Camerarius, 1527 c | OCEp 0017 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. E3v-E4v | Est omnino, ut ais, Ioachime labor molestus | Hinweise zur Datierung mit Literatur belegen
VG, 13.10.22: Plinius maior oder minor? Entsprechend verlinken. Möglicherweise finden sich hier Anspielungen auf den Stil-Streit um Plinius, vgl. OCEp 0009, 0014, 0015). VG, 16.11.22: Der Brief ist wohl das früheste Zeugnis für H's Beschäftigung mit der Theokrit-Übers. Das kann für die Reihenf. der Briefe relevant sein. AH an VG, 16.08.2023: Meines Wissens wurden Plinius maior und minor zu JC' Zeit nicht unterschieden, JC hielt beide für dieselbe Person |
Camerarius an Hessus, 01.06.1527 | OCEp 0129 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. V2r-V3v | Hanc e Vindelicis socius tibi mitto salutem | VG, 3.12.22: Den Aufenthalt in Donauwörth kann man auch noch ins Itinerar eintragen; ich weiß nur gerade nicht wie. |
Hessus an Camerarius, 1518-1533 c | OCEp 0050 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. G5r/v | Saturnalitiis quid agam Ioachime diebus | VG, 16.11.22: Die Erwähnung der Saturnalien weist wohl auf Entstehung im Dezember hin. Die Sorge, für einen Erasmicus gehalten zu werden, könnte ein Hinweis sein, dass Erasmus schon mit den Reformatoren zerstritten war, also nach der Erasmus-Luther-Kontroverse von Dez. 1525. Vielleicht bezieht es sich auf auf E's Vorwurf, C. habe "plus cura quam natura", aus einem Brief an H. von 1531? |
Hessus an Camerarius, 10.02.1535 | OCEp 0113 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. L8r/v | Nihil mirum, nihil etiam novum facis mi Ioachime | VG, 1.12.22: Zu C.' Fußleiden und der Guajak-Kur siehe den bald erscheinenden Aufsatz von MH, der noch eingebaut werden muss.
Die Geschichte mit dem jüngeren Heresbach scheint mir falsch übersetzt, ist mir aber nicht klar verständlich. VG, 20.3.23: Brief auf den 10.02. umbenennen? Mir ist Brücks Hochzeit immer noch etwas rätselhaft. Kann man das Datum näher herauskriegen? Vielleicht auch über Luthers Itinerar? Wegen Melanchthons späterem Aufenthalt in Jena hatte ich schon erwogen, den Brief auf später im Jahr oder auf Feb. '36 zu ändern. Aber das passt nicht zu den Nürnberger Freunden. |
Hessus an Camerarius, 30.07.1540 | OCEp 0123 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. N4v-N6r | Incredibili desiderio afficior saepissime consuetudinis nostrae | VG, 1.12.22: Der 2. Teil des Briefes fehlt im Digitalisat der BSB, kann aber über das der ÖNB eingesehen werden. |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 ak | OCEp 0094 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. K3r | Ecquid mittimus hodie in Curiam pro accipiendo stipendio | |
Camerarius an Hessus, 1536 | OCEp 0149 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. Z2v-Z3v | Haec Eobane novem decus immortale sororum | |
Hessus an Camerarius, 05.1527-08.1528 | OCEp 0055 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. G7v-G8v | Ego vero mi Ioachime frequenter | |
Hessus an Camerarius, 1518-1533 a | OCEp 0091 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. K1v-K2r | Verus hodie fuisti | |
Hessus an Camerarius, 15XX cq | OCEp 0305 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. I5v-I6r | Pro bene vestito Fabio, Ioachime poetam | VG, 25.11.22: Bei Huber-Rebenich 2002 mit Fragezeichen auf 1529 datiert. Über den Kontext auf die Nürnberger Zeit einzugrenzen. |
Hessus an Camerarius, 1526 c | OCEp 0030 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. F3v-F4r | Si quid agant nostri sine te Ioachime latrones | VG, 24.11.22: Hier fehlt mir der klare Beweis, dass es um die Spanienreise geht. Wir wissen lediglich, dass C. derzeit nicht Schach spielt oder H. (zu) selten besucht. Die Position hinter dem einen Spaniengedicht (OCEp 0029) sagt wenig aus. Es gibt auch andere Gedichte zum Schachspiel ähnlichen Inhaltes. In der "Venus triumphans" ist nur OCEp 0029 abgedruckt; das Fehlen von OCEp 0030 dort ist ein Hinweis, dass es nichts damit zu tun hat. |
Hessus an Camerarius, 1527-1530 b | OCEp 0074 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. I3r/v | Utcunque Ioachime heri velut impetu quodam in Theocritum relapsus | VG, 29.11.22: Auch OCEp 1380 fordert zur Rücksendung der "Fischer" auf; in OCEp 1382-84 geht es auch um die Rücksendung eines Werks, das nicht genannt wird; vielleicht ebenfalls die Fischer. |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 ag | OCEp 0069 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. H8v-I1r | Capita eorum de quibus in Symposio quaereremus | VG, 20.10.22: Im Digitalisat der BSB fehlt der Brief (Bl. H8v und I1r nicht gescannt). Diese Information sollte möglichst auch für externe Nutzer sichtbar erscheinen - nur wo? |
Hessus an Camerarius, 1527-1530 n | OCEp 0071 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. I1v-I2r | Quid vero de meis annotationibus mi Ioachime | VG, 25.11.22: Die hier angesprochene Beschäftigung mit dem 15. Idyll (von 36) lässt annehmen, dass Hessus hier etwa in der Mitte seiner Übersetzungstätigkeit angekommen ist. Entsprechend könnte der Brief 1528/29 entstanden sein |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 af | OCEp 0025 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. E8v-F1r | Budaeo nobis opus est, hunc ergo remittas | VG, 20.10.22: Ist der erwähnte Stiebar wirklich Daniel? Dann kann man vll. über seinen NÜ-Aufenthalt den Brief genauer datieren. Aber es gab ja auch noch andere Stiebars, auch im Raum NÜ. Allerdings wird er als noster bezeichnet; Daniel St. hatte ja in Erfurt studiert und ist vermutlich gemeint. Ein Werk von Budé ist in OCEp 0427 erwähnt. Vielleicht ist hier dasselbe gemeint? Dann muss der Brief nach 1527 datiert sein (Druckjahr). Vielleicht meint er aber auch das Buch über die Metrologie, vgl. MBS 237.2, 494 |
Hessus an Camerarius, 08.1527-05.1528 | OCEp 0046 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. G3v-G4r | Ecce somniator venit | |
Hessus an Camerarius, 20.03.1540 | OCEp 0122 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. N4r/v | Reddidit coram mihi literas tuas longe suavissimas Mycillus noster | |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 ao | OCEp 0065 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. H7r/v | Fustuario dignus sum, qui quod sancte tibi eram pollicitus | |
Hessus an Camerarius, 1539 | OCEp 0121 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. N3r/v | Reddidit mihi literas suavissimas tuas Mycillus noster | |
Hessus an Camerarius, 1527-1530 l | OCEp 0021 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. E7v | Utcunque tibi molesta fuerint | |
Hessus an Camerarius, nach dem 11.02.1527 | OCEp 0036 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. F6v-F7r | Non homo essem, mi Ioachime | VG, 10.11.22: Terminus ante quem ist die Freilassung des Hieronymus im August 1535. Es ist aber äußerst wahrscheinlich, dass der Brief nicht lange nach der Inhaftierung entstand. |
Hessus an Camerarius, 1518-1533 d | OCEp 0044 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. G3r/v | Lignea sculptilium lusurus praelia regum | VG, 20.12.22: pastus ades auch als Einladung zum Essen? Dann evtl. SW Einladung (Essen/Trinken) einfügen. |
Hessus an Camerarius, 13.01.-10.02.1535 | OCEp 0115 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. M1v-M2v | Cum iam esset abiturus tabellarius | |
Hessus an Camerarius, 20.09.1534 | OCEp 0110 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. L5r/v | Quid ultimis tuis literis ad me scripseris | MH an mich selbst: Theseus kommentieren |
Hessus an Camerarius, 1527-1530 m | OCEp 0072 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. I2r | Habes ἀδωνιαζούσας | VG, 13.10.22: in der Anmerkung ist das 15. Idyll genannt: also etwa in der Mitte der Übersetzung entstanden, wie auch OCEp 0071 und 0171, die dazu gehören. |
Hessus an Camerarius, 24.04.1536 | OCEp 0119 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. M7v-M8r | Tametsi dubitabam mi Ioachime an hic Bernardus noster | VG, 9.6.11: Melanchthon-Brief an MBW melden? |
Hessus an Camerarius, 1533-1536 | OCEp 0106 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. L1v-L2v | Quod ad tot meas ad te literas Ioachime | |
Hessus an Camerarius, 1518-1533 i | OCEp 0024 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. E8v | Quam mihi scribebas hesterna nocte salutem | VG, 21.11.22: Es ist nicht ganz klar, ob C. hier eingeladen wird, zu H. zu kommen (V. 4), oder ein neues Büchlein zu schreiben (V. 9), oder beides. Wenn mit "iuvenis" C. gemeint ist, ist das Gedicht vielleicht noch in Erfurt entstanden. Unklar ist die Unterschrift "Eob. R. A. O.": Eobanus Rex ...? |
Hessus an Camerarius, 07.03.1527-1533 | OCEp 0097 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. K4r | Et hoc nunc τρίμηνον devoratum est Ioachime | VG, 13.10.22: Geht es um eine bevorstehende Gerichtsverhandlung? Oder einen Reichstag?
Cyneas ist wohl Kineas, der Diplomat des Königs Pyrrhos. Das bezieht sich wohl auf einen Anwalt. augusta ad moenia regum: Kann das vielleicht Augsburg sein? Der Reichstag von 1530, an dem C. selbst teilnahm im August? vgl. MBW 912-913. Eoban war allerdings auch dort, vgl. MBW 957. |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 h | OCEp 0095 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. K3r/v | Mittimus hic inclusas literas tibi Ioachime cuiusdam ex Helvetiis | VG, 3.11.22: Unklar: Versteht H. den Brief des Schweizers nicht? Oder will er eine zweite Meinung einholen? Auch die angesprochenen Früchte sind unklar. |
Hessus an Camerarius, 1528 | OCEp 0054 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. G7r/v | Non sum nescius charissime Ioachime | VG, 10.11.22: Der Tod von Johannes C. I. ist neu datiert bei Taegert 2021, S. 48, Anm. 5.; vgl. auch MBW 660.2. Demnach ist er am 31.12.1527 gestorben, woraus sich eine Briefdatierung auf 1528 ergibt. Spätestens erste Hälfte 1529 wegen der erwähnten 2 Jahre. |
Hessus an Camerarius, 06.07.1534 | OCEp 0109 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. L4r-L5r | Quae tu mihi somnia veteris regni narras? | |
Hessus an Camerarius, 1527-1530 c | OCEp 0075 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. I3v | Si iam aliquid statuisti de Idylliis | |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 ah | OCEp 0085 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. I7r/v | Nihil est charissime Ioachime, quod sollicitus sis | |
Hessus an Camerarius, 29.08.1537 | OCEp 0120 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. M8v-N3r | Ego vero mi charissime Ioachime tam agnoscerem libenter culpam | |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 at | OCEp 0083 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. I6r/v | Adsurgit Musae nostra Caemoena tuae | VG, 20.10.22: Statt Schachspiel ist es wohl eher das antike Spiel "Latrunculi" (laut Aussage MG). |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 aw | OCEp 0066 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. H7v-H8r | Calamistro Cincinnatis ac prorsum ungequaque vorsum | |
Hessus an Camerarius, 1530 | OCEp 0038 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. F7v-F8r | Modo mihi indicatum fuit | VG, 12.10.22: Wenn der Augsburger RT 1530 gemeint ist:
|
Hessus an Camerarius, 15XX af | OCEp 0020 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. E6v-E7v | Falsus hodie fui, Ioachime | |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 ap | OCEp 0082 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. I6r | Ante solis ortum diei crastini carmen ad Bachium exscribendum est mihi Ioachime | |
Hessus an Camerarius, 1518-1533 n | OCEp 0031 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. F4r/v | Quid meditaris obsecro? | VG, 24.11.22: Die Forschung geht davon aus, dass Hessus sich vor allem in der Nürnberger Zeit intensiver mit dem Griechischen beschäftigt hat (vgl. Narratio, cap. XXII). Vielleicht ist das ein Hinweis auf die Nürnberger Zeit? |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 ba | OCEp 0051 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. G5v-G6r | Tanquam ego somniorum interpres sim | Meerwolf suchen und στανιδοσχιδης unklar VG, 16.11.22: στανιδοσχιδης (ohne τ!) heißt Holzsplitter. Zu Wurst und Meerwolf (eigtl. Plural) weiß ich auch nichts. Ist Meerwolf hier mit Haifisch gleichzusetzen? |
Hessus an Camerarius, 1518-1533 e | OCEp 0048 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. G4v | Fercula non magni visurus magna Poetae | |
Hessus an Camerarius, 1526-08.1528 | OCEp 0052 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. G6r/v | Consilium a te peto Ioachime | VG, 16.11.22: Die Eoban'schen Idylle dürfen nicht mit der Theokrit-Übersetzung verwechselt werden.
Ist es normal, dass der Druck ein ganzes Jahr gedauert hat? Oder stimmt etwas mit der Datierung nicht? Brief noch umbenennen. |
Hessus an Camerarius, 1527 | OCEp 0058 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. H1v-H2v | Me vero multum poenitet abiisse heri | VG, 6.12.22: Der Brief klingt, als wäre Hessus beim Schreiben betrunken gewesen.
Das zeigt weniger die bilderreiche Sprache als vielmehr der Satzbau. Es ist aber rätselhaft, warum C. den Brief für den Druck nicht überarbeitet hat. Einer ungeschönten Edition stand er ja prinzipiell ablehnend gegenüber. Hinweise von Herrn Taegert, noch einbauen: -- "Datum: Vigilia ac ificatoris Genii"> ich würde als ursprünglich dies vermuten: "Vigilia versificatoris Genii". Das könnte Ihre plausible Erklärung der alles in allem zugrundeliegenden metaphorischen Vogeljagd schlußendlich stützen (NB: "aucupia verborum" bei Cicero für Wortklaubereien). Zu "vigilia genii" (offenbar nichts Passendes in der Library of Latin Texts) vgl. "genii uigiliae" bei Johann Peter von Ludewig (1720): https://books.google.de/books?id=lwwIR1wIuN4C&pg=PA247&lpg=PA247&dq=%22GENII+uigiliae+%22&source=bl&ots=2Z5i9ok6I3&sig=ACfU3U21JXe-zf6wvyQiXJA5JzOGVWGwdw&hl=de&sa=X&ved=2ahUKEwjHzZfAutb9AhVcgP0HHQ8kBlAQ6AF6BAgJEAM#v=onepage&q=%22GENII%20uigiliae%20%22&f=false -- "Gallus (s. Anm.) steht wohl für Eklogen. ... Gallus: Das bezieht sich auf den römischen Eklogendichter" > in seiner Bedeutung als Pionier der Elegiendichtung (sic!) würde Cornelius Gallus hier kaum passen. Möglicherweise wäre im Kontext überhaupt an Lukian zu denken (https://de.wikipedia.org/wiki/Liste_der_Werke_von_Lukian_von_Samosata)? > -- Ὄνειρος ἢ Ἀλεκτρυών ("Der Hahn oder Der Traum des Mikyllos"), lat.: Gallus. -- Menippos: vgl. Totengespräche 22: "Charon, Menippos und Hermes". -- "lucianicas aves": vgl. z.B. die satirische Νεφελοκοκκυγία, hierzu auf die Schnelle: https://www.google.de/books/edition/Auf_der_Suche_nach_der_verlogenen_Wahrhe/je9-e7KaXPAC?hl=de&gbpv=1&dq=Nephelokokkygia&pg=PA202&printsec=frontcover |
Camerarius an Hessus, 1521 | OCEp 0124 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. T4r | Ecquam audivisti aut cognovisti unquam ulli iniuriam factam | |
Hessus an Camerarius, 15.06.1535 | OCEp 0114 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. L8v-M1v | Ad decimum quintum diem Iunii | VG, 1.12.22: Merkwürdig ist, dass H. anfangs schreibt, C.' Brief am 15.6. erhalten zu haben, und das Briefdatum dauch auf den 15.6. lautet. |
Hessus an Camerarius, 01./02.1534 | OCEp 0107 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. L2v-L3r | Facile credo mi Ioachime non posse te irasci mihi | |
Hessus an Camerarius, 1518-1533 k | OCEp 0018 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. E4v-E5r | Franciscum lyricus coctum mandebat Iesus | |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 ay | OCEp 0096 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. K3v-K4r | Ego vero risi, cum tu scriberes sperare satisfacere te posse | MH an US: unklar ist der Satz Quamvis quid deliquerim... |
Hessus an Camerarius, 1526-1533 i | OCEp 0033 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. F5r | Rogo te mihi Ioachime doctrinae tuae | |
Hessus an Camerarius, August - Oktober 1526 | OCEp 0084 | Camerarius, De Helio Eobano Hesso, 1553 | Bl. I6v-I7r | Ergo mihi venit pro te tua litera | |
… weitere Ergebnisse |