Camerarius, Decuriae συμμίκτων προβλημάτων, 1594: Unterschied zwischen den Versionen

Aus Joachim Camerarius (1500-1574)
Wechseln zu: Navigation, Suche
Keine Bearbeitungszusammenfassung
 
(37 dazwischenliegende Versionen von 4 Benutzern werden nicht angezeigt)
Zeile 2: Zeile 2:
|Name=Joachim Camerarius I.
|Name=Joachim Camerarius I.
|d_status=Verfasser
|d_status=Verfasser
|d_status2=Kommentator
|Kommentierter Autor2=Plutarch; Galen; Herodot; Maximos von Tyros; Platon; Aristoteles; Aristophanes; Juvenal; Homer; Hippokrates; Seneca; Proklos; Plautus; Pindar; Euripides; Athenaios; Xenophon; Theokrit; Cicero; Eustathios von Thessalonike; Sueton; Apollonios von Rhodos; Menander; Ovid; Pausanias; Terenz; Dion von Prusa; Flavius Philostratos; Hesiod; Basilius der Große; Synesios von Kyrene; Diodor; Sextus Pompeius Festus; Eusebius; Quintilian; Clemens von Alexandria; Servius; Oppianos von Apameia; Dionysios von Halikarnassos; Timokles; Aischylos; Plinius maior
|DatumErstnachweis=1594
|DatumErstnachweis=1594
|Bemerkungen zum Erstnachweis=Datierung nach dem Erstdruck
|Bemerkungen zum Erstnachweis=Datierung nach dem Erstdruck.
|d_language=Latein; Griechisch
|d_language=Latein; Griechisch
|d_werktitle=Decuriae συμμίκτων προβλημάτων
|d_werktitle=Decuriae συμμίκτων προβλημάτων
|Kurzbeschreibung=Sammlung verschiedener Anmerkungen zu griechischen und lateinischen Autoren. Die Abschnitte zu den einzelnen Autoren sind jeweils in Griechisch verfasst und mit einer lateinischen Übersetzung versehen. Camerarius' Erläuterungen betreffen insbesondere die inhaltliche Exegese. Im Blickpunkt stehen naturwissenschaftliche, kulturgeschichtliche und sprachliche Aspekte. Auch Etymologien und Allegorien werden erläutert.
|Kurzbeschreibung=Bunte Sammlung von Fragen aus verschiedenen Bereichen des Alltags sowie von mythologischen (vor allem auf allegorische Erklärungen zielenden) und etymologischen Fragen, die  zumeist in Rekurs auf antike Autoren gelehrt beantwortet werden (auf Latein, oft mit einer vorgeschalteten griechischen Fassung). Die Referenzstellen aus der Literatur sind in einem vorangestellten Index verzeichnet.
|Register=Kommentar;Sprache;Allegorie;Scholien;Tragödie
|Register=Allegorie;Etymologie;Medizin;Disputation;Mathematik
|Paratext_jn=nein
|Paratext_jn=nein
|Druck=[[Camerarius, Decuriae, 1594]]
|Druck=[[Camerarius, Decuriae, 1594]]
Zeile 16: Zeile 14:
|w_bearbeitungsstand=korrigiert
|w_bearbeitungsstand=korrigiert
|Wiedervorlage=ja
|Wiedervorlage=ja
|w_bearbeiter=JS
|w_bearbeiter=MG; JS
|Werksigle=OC 0941
}}
}}
===Widmung und Entstehungskontext===
=== Widmung und Entstehungskontext ===
Das Werk ist [[Widmungsempfänger::Richard von Starhemberg]] gewidmet.
Die Sammlung wurde von [[Herausgeber von JC::Joachim Camerarius II.]] und seinem Bruder [[Herausgeber von JC::Philipp Camerarius|Philipp]] herausgegeben und ist [[Widmungsempfänger::Richard von Starhemberg]] gewidmet (sein persönliches Dankschreiben für die Dedikation ist im Original erhalten: https://www.aerztebriefe.de/id/00056206).  
=== Aufbau und Inhalt ===
Sammlung verschiedener Anmerkungen zu griechischen und lateinischen Autoren. Die Abschnitte zu den einzelnen Autoren sind jeweils in Griechisch verfasst und mit einer lateinischen Übersetzung versehen. Camerarius' Erläuterungen betreffen insbesondere die inhaltliche Exegese. Im Blickpunkt stehen naturwissenschaftliche, kulturgeschichtliche und sprachliche Aspekte. Auch Etymologien und Allegorien werden erläutert. <br>


Der Index gibt folgende besprochene Textstellen an:  
Die Planungen zur Herausgabe des Bandes gehen bis mindestens ins Jahr 1585 zurück (s. den Brief des Joachim Camerarius II. an [[Johannes Crato]] vom 22.4.1585 (Konzept: [[Nürnberg, SB]], Will. III, 327. 2°, S. 3-5; zum Inhalt: https://www.aerztebriefe.de/id/00056218).


<small>Index locorum qui in his quaestionibus promiscuis citantur
Fragen aus dem Bereich Etymologie ('''C''') finden sich mit Fragen aus anderen Disziplinen der Artesfakultät regelmäßig den von Camerarius präsidierten [[Disputation|Disputationen]] beigegeben, teils auf Griechisch, teils auf Latein. (MG)
 
Δεκάδι A.
=== Themen ===
* '''A:''' 11 Decuriae mit je 10 "vermischten Fragen" (S. 1-175).
:Die in den ersten 11 Decurien vereinten ''quaestiones'' berühren als bunte Mischung diverse Wissensfelder. Verhandelt werden (Alltags-)Fragen etwa aus der Ethik, der Optik, Mathematik und Physik, der Botanik und Zoologie, der (Kultur-)Geschichte, bevorzugt aber aus der Medizin, Physiologie und Psychologie, die dann meist in Rekurs auf antike Autoren gelehrt beantwortet werden (z.B. Warum kluge Männer oft dumme Söhne haben und umgekehrt? Warum die Stimme feste Körper durchdringen kann, der Blick aber nicht? Warum durch die Augen die Leidenschaft zur Seele gelange, durch die Ohren aber der Unwille - oder ob das überhaupt stimme? Warum im Herbst manche Blätter blass, manche rot werden? Warum Kinder bei Bewegung und Gesang einschlafen? Warum man nur die Fehler der anderen sieht und nicht die eigenen? Warum Pferde bei einsetzendem Regen losrennen und bei stärker werdendem wieder aufhören? Warum Mütter ihre Kinder mehr lieben als die Väter? Warum heilende Wunden jucken? Warum Greise, Frauen und Kinder geschwätzig sind? Warum Kleidung in der Therme nicht trocknet? Warum die Liebesleidenschaft die stärkste aller ''cupiditates'' ist? Warum eine Flamme am unteren Ende blau leuchtet? Warum die Deutschen einen vorbeilaufenden Wolf für ein gutes, einen Hasen aber für ein schlechtes Zeichen halten? Warum es ein schlechtes Omen ist, ein Salzfaß bei Tisch umzustoßen, Wein zu verschütten jedoch ein gutes? Warum es leichter ist, ein schräge als eine vertikale Linie zu zeichnen? Warum man nachts besser hört als am Tag? Wann Pyramiden keinen Schatten werfen? Wie Feuer aus Steinen entsteht? Warum die Luft bei Vollmond meist kälter ist? Warum ''falsi dei'' wie Apoll und Merkur mit Musikinstrumenten dargestellt wurden? Welche Zeichen antike Schilde trugen? Wie Schlafwandeln funktioniert? Ob Tiere miteinander kommunizieren können? u.v.m.).<br>
:Die beiden Beispiele aus dem Volksaberglauben finden sich auch in [[Camerarius, De generibus divinationum (Werk), 1576|"De generibus divinationum"]] (gedr. 1576, S. 135f.).
 
* '''B:''' 4 Decuriae mit je 10 Fragen zur antiken Literatur, insbesondere aus dem Bereich der Mythologie, mit allegorischen, z.T. auch rationalen Auslegungen und Rekurs auf nomenklatorische Aspekte (S. 175-259).
 
* '''C:''' 5 Decuriae mit je 10, 1 Decuria mit 11 Fragen zur Etymologie, Begriffsgeschichte und Morphologie (S. 260-312).
 
Vielen lateinischen ''quaestiones'' geht eine Version auf Griechisch voraus. Die griechischen Texte sind nach dem milesischen System (mit Buchstaben, darunter Stigma (Ϛ) für die Zahl 6) durchnummeriert, die lateinischen mit römischen Zahlen. (MG)
 
=== Zitierte Autoren ===
Zitiert werden laut Index Stellen aus [[Plutarch]], [[Galen]], [[Herodot]], [[Maximos von Tyros]], [[Platon]], [[Aristoteles]], [[Aristophanes]], [[Juvenal]], [[Homer]], [[Hippokrates]], [[Seneca]], [[Proklos]], [[Plautus]], [[Pindar]], [[Euripides]], [[Athenaios]], [[Xenophon]], [[Theokrit]], [[Cicero]], [[Eustathios von Thessalonike]], [[Sueton]], [[Apollonios von Rhodos]], [[Menander]], [[Ovid]], [[Pausanias]], [[Terenz]], [[Dion von Prusa]], [[Flavius Philostratos]], [[Hesiod]], [[Basilius der Große]], [[Synesios von Kyrene]], [[Diodor]], [[Sextus Pompeius Festus]], [[Eusebius]], [[Quintilian]], [[Clemens von Alexandria]], [[Servius]], [[Oppianos von Apameia]], [[Dionysios von Halikarnassos]], [[Timokles]], [[Aischylos]], [[Plinius maior]] (JS).<br>
 
Konkret verzeichnet der Index folgende Stellen (Transkription von JS):
 
<small>Δεκάδι A.


Γ
Γ.
*Ex Plutarcho Περὶ Ἴσιδος καὶ Ὀσίριδος
*Ex Plutarcho Περὶ Ἴσιδος καὶ Ὀσίριδος.


Δ
Δ.
*Galeni locus Συμπτωμάτων δ.
*Galeni locus Συμπτωμάτων δ.
   
   
Zeile 42: Zeile 55:
Δεκάδι B.
Δεκάδι B.


Θ
Θ.
*Ex Plutarchi libello Περὶ ψυχογονίας ζ & Proclo Εἰς Τίμαιον.
*Ex Plutarchi libello Περὶ ψυχογονίας ζ. & Proclo Εἰς Τίμαιον.


I.
I.
*Ex Platone Νόμων ζ. & Galeno Ὑγιεινῶν α.
*Ex Platone Νόμων ζ. & Galeno Ὑγιεινῶν α.
   
   
Δεκάδι Γ
Δεκάδι Γ.


A.
A.
*Loci Aristotelis Προβλήμασι κδ & δ.
*Loci Aristotelis Προβλήμασι κδ. & δ.
   
   
IIII.
IIII.
*Locus Aristophanis Βατράχοις  
*Locus Aristophanis Βατράχοις.
*Locus Iuvenalis Satyra 14.
*Locus Iuvenalis Satyra 14.
*Locus Homeri Ἰλ. κ.
*Locus Homeri Ἰλ. κ.
Zeile 64: Zeile 77:
*Senecae locus Hercule furente.
*Senecae locus Hercule furente.
   
   
Δεκάδι Δ
Δεκάδι Δ.


B.
B.
*Aristotelis locus Nicomacheorum ι.
*Aristotelis locus Nicomacheorum ι.


Γ
Γ.
*Aristotelis locus Nicomacheorum ι.
*Aristotelis locus Nicomacheorum ι.


Zeile 77: Zeile 90:


VIII.
VIII.
*Locus Plauti Casina & rursum Mercatore.
*Locus Plauti Casina. & rursum Mercatore.
   
   
Δεκάδι Ε.
Δεκάδι Ε.
Zeile 84: Zeile 97:
*Plauti locus Sticho.
*Plauti locus Sticho.


Δεκάδι Ζ
Δεκάδι Ϛ.


A.
A.
Zeile 95: Zeile 108:
*Euripidis loci Medea & Hippolyto.
*Euripidis loci Medea & Hippolyto.


Γ
Γ.
*Galeni locus in 6. Ἐπιδημίων
*Galeni locus in 6. Ἐπιδημίων


Zeile 103: Zeile 116:
V.
V.
*Athenaei locus ex libro 10.
*Athenaei locus ex libro 10.
*Aristotelis Περὶ ενυπνίων.
*Aristotelis Περὶ ἐνυπνίων.
   
   
VI.
VI.
Zeile 139: Zeile 152:


A.
A.
*Ex Eustathio Ὀδ. Γ.
*Ex Eustathio Ὀδ. γ.
*De tenuitate aquae, ex Aristotele Περὶ αἰσθήσεως καὶ αἰσθητῶν.
*De tenuitate aquae, ex Aristotele Περὶ αἰσθήσεως καὶ αἰσθητῶν.
*Versus Homeri Ὀδ. η.
*Versus Homeri Ὀδ. η.
*De oleo inimico aliis animantibus & stirpibus, Plato Πρωταγόρᾳ & Plut. Συμποσιαστικῶν β cap. ζ.
*De oleo inimico aliis animantibus & stirpibus, Plato Πρωταγόρᾳ & Plut. Συμποσιαστικῶν β cap. ϛ.
*Γ. Locus Xenophontis Ἑλληνικῶν ζ.
*Γ. Locus Xenophontis Ἑλληνικῶν ζ.


Zeile 153: Zeile 166:
*Plutarchi locus Συμποσιαστικῶν cap. ε
*Plutarchi locus Συμποσιαστικῶν cap. ε


Δεκάδι Θ
Δεκάδι Θ.


I.
I.
*Περὶ Λυκοβρώτων Plutarch. Συμποσιακῶν β cap. θ
*Περὶ Λυκοβρώτων Plutarch. Συμποσιακῶν β. cap. θ.


III.
III.
*De Herophili F. Apollonio Plut. Αἰτίαις φυσικαῖς.
*De Herophili F. Apollonio Plut. Αἰτίαις φυσικαῖς.
*Versus Graecus Συμποσιακῶν δ. cap. δ.
*Versus Graecus Συμποσιακῶν δ. cap. δ.
*Lucernas falsas melius ardere, Plut. Συμπος. α. cap. θ
*Lucernas falsas melius ardere, Plut. Συμπος. α. cap. θ.


Δ
Δ.
*Apollonii versus Argonauticorum 3.
*Apollonii versus Argonauticorum 3.


Zeile 171: Zeile 184:


VI.
VI.
*Ex Athenaeo lib. 1. Plut. Συμποσιακῶν ζ cap. ε
*Ex Athenaeo lib. 1. Plut. Συμποσιακῶν ε. cap. ε.


VIII.
VIII.
Zeile 178: Zeile 191:
*Ovidii locus Fast. 3. Maronis Aen. 1.
*Ovidii locus Fast. 3. Maronis Aen. 1.


Δεκάδι Ι
Δεκάδι Ι.


A.
A.
Zeile 189: Zeile 202:
*Γ. Ex Athenaeo lib. 14. & lib. 6.
*Γ. Ex Athenaeo lib. 14. & lib. 6.


Θ
Ϛ.
*Ex Plutarcho, Περὶ τῆς ἐν Τιμαίῳ ψυχογονίας.
*Ex Plutarcho, Περὶ τῆς ἐν Τιμαίῳ ψυχογονίας.


Zeile 195: Zeile 208:
*Locus Plutarchi, in libello Πότερα τῶν ζᾠων φρονιμώτερα.
*Locus Plutarchi, in libello Πότερα τῶν ζᾠων φρονιμώτερα.
*Alcibiadis clypeus, Athenaeo lib. 12.
*Alcibiadis clypeus, Athenaeo lib. 12.
*Eustachii locus Ἰλ. Β. Xenophontis locus Ἑλληνικ. δ.
*Eustachii locus Ἰλ. β. Xenophontis locus Ἑλληνικ. δ.
*Pausaniae locus Μεσσηνιακοῖς
*Pausaniae locus Μεσσηνιακοῖς.


VIII.
VIII.
Zeile 204: Zeile 217:


IX.
IX.
*Procli commentariis in Hesiodum.
*Procli locus commentariis in Hesiodum.


X.
X.
*Ex Dionis libro 36.
*Ex Dionis libro 36.


Δεκάδι ια
Δεκάδι ΙΑ.


I.
I.
Zeile 217: Zeile 230:
*Ciceronis locus Lucullo.
*Ciceronis locus Lucullo.


Γ
Γ.
*Galenus Περὶ μυῶν κινήσεως β.
*Galenus Περὶ μυῶν κινήσεως β.


Zeile 233: Zeile 246:
VII.
VII.
*Platonis locus, Parmenide.
*Platonis locus, Parmenide.
*Similitudo Polypi in Stobaeo, λόγῳ π (?)
*Similitudo Polypi in Stobaeo, λόγῳ π(?).


VIII.
VIII.
*Philostratus Vita Apollonii.
*Philostratus Vita Apollonii.


Ὑπονοίαις Δεκάδι Λ.
Ὑπονοίαις, Δεκάδι Α.


A.  
A.
*Ὀδυσσ. σ. Locus Platonis, Cratylo.
*Ὀδυσσ. σ. Locus Platonis, Cratylo.


Zeile 255: Zeile 268:


VII.  
VII.  
*Locus Apollonii Argonautic. α
*Locus Apollonii Argonautic. α.


H.
H.
Zeile 261: Zeile 274:
*De Thalete Plutarch. Συμποσίῳ ζ. σοφῶν.
*De Thalete Plutarch. Συμποσίῳ ζ. σοφῶν.


Θ
Θ.
*Ex scholiis Hesiodi, εἰς δύναμιν δ‘ ἔρδειν ἱρά
*Ex scholiis Hesiodi, εἰς δύναμιν δ‘ ἔρδειν ἱρά.
*Eustathio Ἰλ. α
*Eustathio Ἰλ. α
*I. Platonis locus Νόμων δ.
*I. Platonis locus Νόμων δ.
Zeile 269: Zeile 282:


I.
I.
*Homeri locus Ὀδ.λ.  Senecae, Hercule furente.
*Homeri locus Ὀδ. λ.  Senecae, Hercule furente.
*
 
*Philostrati locus Πολυδεύκει
Γ.
*Philostrati locus Πολυδεύκει.
*Ex Basilio ὅπως ἐκ τῶν Ἑλλην. λογ. ὠφελ.
*Ex Basilio ὅπως ἐκ τῶν Ἑλλην. λογ. ὠφελ.
*Synesii locus epistola Herculiano.  Dione.
*Synesii locus epistola Herculiano.  Dione.
Zeile 283: Zeile 297:


VII.
VII.
*Ex Euripidis Medea. Locus eiusdem, Hippolyto.
*Ex Euripidis Medea. Locus eiusdem, Hippolyto.


H.
H.
Zeile 290: Zeile 304:
*Diodori Siculi locus γ.
*Diodori Siculi locus γ.


Θ
Θ.
*De solo effosso, Eustathius in Dionysium.
*De solo effosso, Eustathius in Dionysium.


X.
X.
*Plutarchi locus Συμποσιακῶν γ cap. ζ (?).
*Plutarchi locus Συμποσιακῶν γ. cap. ε(?).
*Aesculapio additum Draconem, Fest. Pompeius.
*Aesculapio additum Draconem, Fest. Pompeius.
*Genus serpentum in se dissolui, Euseb. Προπαρασκ. lib. 1.
*Genus serpentum in se dissolui, Euseb. Προπαρασκ. lib. 1.
*Locus Plutarchi, in Vita Agidos et Cleomenis.
*Locus Plutarchi, in Vita Agidos & Cleomenis.


Δεκάδι Γ
Δεκάδι Γ.


I.
I.
Zeile 310: Zeile 324:
*Locus Plutarchi ἐν τῷ περὶ τῶν ἐκλελοιπότων χρηστηρίων.
*Locus Plutarchi ἐν τῷ περὶ τῶν ἐκλελοιπότων χρηστηρίων.


Ζ
Ϛ.
*Ex Cratylo Platonis, et Clementis Προτρεπτικῷ & Eustathio Ἰλ. ο.
*Ex Cratylo Platonis, & Clementis Προτρεπτικῷ, & Eustathio Ἰλ. ο.


VII.
VII.
Zeile 325: Zeile 339:
*Servii, in libr. 7 & 8. Aeneidos.
*Servii, in libr. 7 & 8. Aeneidos.


Δεκάδι Δ
Δεκάδι Δ.


I.
I.
*Ciceronis locus de Legibus I.
*Ciceronis locus de Legibus 1.


IIII.
IIII.
*Locus Plauti Sticho.  Servii in Aeneid. I.
*Locus Plauti Sticho.  Servii in Aeneid. 1.
*Contrariae viae solis, ex Strabone retulit Eustath. Ὀδ. η (?)
*Contrariae viae solis, ex Strabone retulit Eustath. Ὀδ. η(?).


Ζ
Ϛ.
*ὀρθὸς Διόνυσος Athenaeus lib. 2.  Eustathii locus Ἰλ. ξ.
*Ὀρθὸς Διόνυσος Athenaeus lib. 2.  Eustathii locus Ἰλ. ξ.
*Ex Diodori 4 & 3.  Plutarch. Συμποσιακ. ζ (?).θ.
*Ex Diodori 4. & 3.  Plutarch. Συμποσιακ. ϛ.θ.


VII.
VII.
Zeile 342: Zeile 356:
*Locus Clementis Στρωματεῖ ε.
*Locus Clementis Στρωματεῖ ε.


Θ
Θ.
*Ex Cratylo Platonis, & Eustathio Ἰλ. α. & Ἰλ. ε(?)
*Ex Cratylo Platonis, & Eustathio Ἰλ. α. & Ἰλ. ε(?).
*Locus Hippocratis in Prognostico.
*Locus Hippocratis in Prognostico.
*Ex Plutarcho de poetis audiendis.
*Ex Plutarcho de poetis audiendis.
Zeile 350: Zeile 364:
*Procli locus in Platonis Timaeum.
*Procli locus in Platonis Timaeum.
*Dionysii Halicarnassei locus lib. 2.
*Dionysii Halicarnassei locus lib. 2.
*Timoclis Versus Stobaeo λόγῳ ρκα (?)
*Timoclis Versus Stobaeo λόγῳ ρκα(?).
*Μυστήρια, ἀπὸ τοῦ τηρεῖν τοὺς μῦς. Athen. lib. 3.
*Μυστήρια, ἀπὸ τοῦ τηρεῖν τοὺς μῦς. Athen. lib. 3.
*Nasonis locus Trist. 2.
*Nasonis locus Trist. 2.
*De allegoriarum scriptoribus. Eustath. Ὀδ. τ.
*De allegoriarum scriptoribus. Eustath. Ὀδ. τ.


Ἐτυμολογίαις. Dec. 1
Ἐτυμολογίαις. Dec(uria) I.


III.
III.
Zeile 363: Zeile 377:
*Plautus Curculione.  Halicarnasseus lib. 5.
*Plautus Curculione.  Halicarnasseus lib. 5.


ζ (?)
Ϛ.
*Homeri locus Ἰλ. θ
*Homeri locus Ἰλ. θ


Z.
Z.
*Plutarchus Θησεῖ
*Plutarchus Θησεῖ.


H.  
H.  
Zeile 378: Zeile 392:
*Plutarchus Πλατωνικοῖς ζητήμασι.
*Plutarchus Πλατωνικοῖς ζητήμασι.


Δεκάδι Β
Δεκάδι Β.


B.
B.
Zeile 387: Zeile 401:


H.
H.
*Plutarch. Συμποσιακῶν γ cap. γ.
*Plutarch. Συμποσιακῶν γ. cap. γ.


IX.  
IX.  
Zeile 399: Zeile 413:


B.
B.
*Scholia Ἔργων Hesiodi, & Suid.
*Scholia Ἔργων Hesiodi, & Suid.


VII.
VII.
Zeile 406: Zeile 420:


VIII.
VIII.
*Plutarch. Συμποσιακῶν η (?). cap. δ. & γ. cap. α
*Plutarch. Συμποσιακῶν η(?). cap. δ. & γ. cap. α.
*Plinius lib. 23. cap.1.  Herodotus Κλειοῖ
*Plinius lib. 23. cap. 1.  Herodotus Κλειοῖ.


Δεκάδι Δ
Δεκάδι Δ.


A.
A.
Zeile 418: Zeile 432:


IX.
IX.
*Dionysius Hal. lib.5.
*Dionysius Hal. lib. 5.


X.
X.
*Plutarchus Marcello
*Plutarchus Marcello.


Decuria V.
Decuria V.
Zeile 433: Zeile 447:
VII.
VII.
*Plutarchus Ῥωμαικ.
*Plutarchus Ῥωμαικ.
*Pindarus Olymp. ζ
*Pindarus Olymp. ζ.


IX.
IX.
Zeile 446: Zeile 460:
*Plutarch. Περὶ τύχης ῥωμ.
*Plutarch. Περὶ τύχης ῥωμ.
*Plutarch. Παραγγελμ. πολιτ.
*Plutarch. Παραγγελμ. πολιτ.
IIII.
IIII.
*Πρὸς Ἀλέξανδ. περὶ κόσμου.
*Πρὸς Ἀλέξανδ. περὶ κόσμου.

Aktuelle Version vom 28. März 2024, 15:01 Uhr


Opus Camerarii
Werksigle OC 0941
Zitation Decuriae συμμίκτων προβλημάτων, bearbeitet von Marion Gindhart und Jochen Schultheiß (28.03.2024), in: Opera Camerarii Online, http://wiki.camerarius.de/OC_0941
Name Joachim Camerarius I.
Status Verfasser
Sprache Latein; Griechisch
Werktitel Decuriae συμμίκτων προβλημάτων
Kurzbeschreibung Bunte Sammlung von Fragen aus verschiedenen Bereichen des Alltags sowie von mythologischen (vor allem auf allegorische Erklärungen zielenden) und etymologischen Fragen, die zumeist in Rekurs auf antike Autoren gelehrt beantwortet werden (auf Latein, oft mit einer vorgeschalteten griechischen Fassung). Die Referenzstellen aus der Literatur sind in einem vorangestellten Index verzeichnet.
Erstnachweis 1594
Bemerkungen zum Erstnachweis Datierung nach dem Erstdruck.
Datum unscharfer Erstnachweis (Beginn)
Datum unscharfer Erstnachweis (Ende)
Schlagworte / Register Allegorie; Etymologie; Medizin; Disputation; Mathematik
Paratext zu
Paratext? nein
Paratext zu
Überliefert in
Druck Camerarius, Decuriae, 1594
Erstdruck in
Blatt/Seitenzahl im Erstdruck
Volltext http://texte.camerarius.de/OC_0941
Carmen
Gedicht? nein
Erwähnungen des Werkes und Einfluss von Fremdwerken
Wird erwähnt in
Folgende Handschriften und gedruckte Fremdwerke beeinflussten/bildeten die Grundlage für dieses Werk
Bearbeitungsstand
Überprüft am Original überprüft
Bearbeitungsstand korrigiert
Wiedervorlage ja
Bearbeiter Benutzer:MG; Benutzer:JS
Gegengelesen von
Bearbeitungsdatum 28.03.2024
Opus Camerarii
Werksigle OC 0941
Zitation Decuriae συμμίκτων προβλημάτων, bearbeitet von Marion Gindhart und Jochen Schultheiß (28.03.2024), in: Opera Camerarii Online, http://wiki.camerarius.de/OC_0941
Name Joachim Camerarius I.




Sprache Latein; Griechisch
Werktitel Decuriae συμμίκτων προβλημάτων
Kurzbeschreibung Bunte Sammlung von Fragen aus verschiedenen Bereichen des Alltags sowie von mythologischen (vor allem auf allegorische Erklärungen zielenden) und etymologischen Fragen, die zumeist in Rekurs auf antike Autoren gelehrt beantwortet werden (auf Latein, oft mit einer vorgeschalteten griechischen Fassung). Die Referenzstellen aus der Literatur sind in einem vorangestellten Index verzeichnet.
Erstnachweis 1594
Bemerkungen zum Erstnachweis Datierung nach dem Erstdruck.


Schlagworte / Register Allegorie; Etymologie; Medizin; Disputation; Mathematik
Paratext zu
Paratext? nein
Überliefert in
Druck Camerarius, Decuriae, 1594
Carmen
Gedicht? nein
Erwähnungen des Werkes und Einfluss von Fremdwerken
Wird erwähnt in
Bearbeitungsdatum 28.03.2024


Widmung und Entstehungskontext

Die Sammlung wurde von Joachim Camerarius II. und seinem Bruder Philipp herausgegeben und ist Richard von Starhemberg gewidmet (sein persönliches Dankschreiben für die Dedikation ist im Original erhalten: https://www.aerztebriefe.de/id/00056206).

Die Planungen zur Herausgabe des Bandes gehen bis mindestens ins Jahr 1585 zurück (s. den Brief des Joachim Camerarius II. an Johannes Crato vom 22.4.1585 (Konzept: Nürnberg, SB, Will. III, 327. 2°, S. 3-5; zum Inhalt: https://www.aerztebriefe.de/id/00056218).

Fragen aus dem Bereich Etymologie (C) finden sich mit Fragen aus anderen Disziplinen der Artesfakultät regelmäßig den von Camerarius präsidierten Disputationen beigegeben, teils auf Griechisch, teils auf Latein. (MG)

Themen

  • A: 11 Decuriae mit je 10 "vermischten Fragen" (S. 1-175).
Die in den ersten 11 Decurien vereinten quaestiones berühren als bunte Mischung diverse Wissensfelder. Verhandelt werden (Alltags-)Fragen etwa aus der Ethik, der Optik, Mathematik und Physik, der Botanik und Zoologie, der (Kultur-)Geschichte, bevorzugt aber aus der Medizin, Physiologie und Psychologie, die dann meist in Rekurs auf antike Autoren gelehrt beantwortet werden (z.B. Warum kluge Männer oft dumme Söhne haben und umgekehrt? Warum die Stimme feste Körper durchdringen kann, der Blick aber nicht? Warum durch die Augen die Leidenschaft zur Seele gelange, durch die Ohren aber der Unwille - oder ob das überhaupt stimme? Warum im Herbst manche Blätter blass, manche rot werden? Warum Kinder bei Bewegung und Gesang einschlafen? Warum man nur die Fehler der anderen sieht und nicht die eigenen? Warum Pferde bei einsetzendem Regen losrennen und bei stärker werdendem wieder aufhören? Warum Mütter ihre Kinder mehr lieben als die Väter? Warum heilende Wunden jucken? Warum Greise, Frauen und Kinder geschwätzig sind? Warum Kleidung in der Therme nicht trocknet? Warum die Liebesleidenschaft die stärkste aller cupiditates ist? Warum eine Flamme am unteren Ende blau leuchtet? Warum die Deutschen einen vorbeilaufenden Wolf für ein gutes, einen Hasen aber für ein schlechtes Zeichen halten? Warum es ein schlechtes Omen ist, ein Salzfaß bei Tisch umzustoßen, Wein zu verschütten jedoch ein gutes? Warum es leichter ist, ein schräge als eine vertikale Linie zu zeichnen? Warum man nachts besser hört als am Tag? Wann Pyramiden keinen Schatten werfen? Wie Feuer aus Steinen entsteht? Warum die Luft bei Vollmond meist kälter ist? Warum falsi dei wie Apoll und Merkur mit Musikinstrumenten dargestellt wurden? Welche Zeichen antike Schilde trugen? Wie Schlafwandeln funktioniert? Ob Tiere miteinander kommunizieren können? u.v.m.).
Die beiden Beispiele aus dem Volksaberglauben finden sich auch in "De generibus divinationum" (gedr. 1576, S. 135f.).
  • B: 4 Decuriae mit je 10 Fragen zur antiken Literatur, insbesondere aus dem Bereich der Mythologie, mit allegorischen, z.T. auch rationalen Auslegungen und Rekurs auf nomenklatorische Aspekte (S. 175-259).
  • C: 5 Decuriae mit je 10, 1 Decuria mit 11 Fragen zur Etymologie, Begriffsgeschichte und Morphologie (S. 260-312).

Vielen lateinischen quaestiones geht eine Version auf Griechisch voraus. Die griechischen Texte sind nach dem milesischen System (mit Buchstaben, darunter Stigma (Ϛ) für die Zahl 6) durchnummeriert, die lateinischen mit römischen Zahlen. (MG)

Zitierte Autoren

Zitiert werden laut Index Stellen aus Plutarch, Galen, Herodot, Maximos von Tyros, Platon, Aristoteles, Aristophanes, Juvenal, Homer, Hippokrates, Seneca, Proklos, Plautus, Pindar, Euripides, Athenaios, Xenophon, Theokrit, Cicero, Eustathios von Thessalonike, Sueton, Apollonios von Rhodos, Menander, Ovid, Pausanias, Terenz, Dion von Prusa, Flavius Philostratos, Hesiod, Basilius der Große, Synesios von Kyrene, Diodor, Sextus Pompeius Festus, Eusebius, Quintilian, Clemens von Alexandria, Servius, Oppianos von Apameia, Dionysios von Halikarnassos, Timokles, Aischylos, Plinius maior (JS).

Konkret verzeichnet der Index folgende Stellen (Transkription von JS):

Δεκάδι A.

Γ.

  • Ex Plutarcho Περὶ Ἴσιδος καὶ Ὀσίριδος.

Δ.

  • Galeni locus Συμπτωμάτων δ.

IX.

  • Ex Plutarcho, Συμποσιακῶν secunda, cap. 4.
  • Locus Herodoti Polymnia.
  • Maximi Tyrii Ὁδοὶ κάλλους οἱ ὀφθαλμοί.

Δεκάδι B.

Θ.

  • Ex Plutarchi libello Περὶ ψυχογονίας ζ. & Proclo Εἰς Τίμαιον.

I.

  • Ex Platone Νόμων ζ. & Galeno Ὑγιεινῶν α.

Δεκάδι Γ.

A.

  • Loci Aristotelis Προβλήμασι κδ. & δ.

IIII.

  • Locus Aristophanis Βατράχοις.
  • Locus Iuvenalis Satyra 14.
  • Locus Homeri Ἰλ. κ.
  • Plutarchi locus Αἰτίαις φυσικαῖς.

VII.

  • Morbus Scytharum apud Herodotum Κλειοῖ.
  • Hippocratem, Ἀέρων ὑδάτων ζ.
  • Senecae locus Hercule furente.

Δεκάδι Δ.

B.

  • Aristotelis locus Nicomacheorum ι.

Γ.

  • Aristotelis locus Nicomacheorum ι.

IIII.

  • Ex Proclo in Timaeum.
  • Aristotelis locus in libello Περὶ μνήμης.

VIII.

  • Locus Plauti Casina. & rursum Mercatore.

Δεκάδι Ε.

IX.

  • Plauti locus Sticho.

Δεκάδι Ϛ.

A.

  • Pindari locus Ὀλυμπίων θ. Herodoti Πολυμνίᾳ.

B.

  • Aristotelis locus Περὶ κινήσεως ζῴων
  • Platonis locus Timaeo. Item alter.
  • Tertius Πολιτειῶν ι.
  • Euripidis loci Medea & Hippolyto.

Γ.

  • Galeni locus in 6. Ἐπιδημίων

IIII.

  • Aristotelis locus Προβλήμασι κδ.

V.

  • Athenaei locus ex libro 10.
  • Aristotelis Περὶ ἐνυπνίων.

VI.

  • Plutarchi locus Συμποσιακῶν α.
  • De medio sensuum, Aristot. de Anima lib. 2.

VII.

  • Plutarchi locus Συμποσιακῶν β.
  • Athenaei locus lib. 10.

IX.

  • Aristotelis locus Πολιτικῶν γ.

X.

  • Xenophontis locus Ἀπομνημονευμάτων α.

Δεκάδι Z.

A.

  • Aristotelis locus Περὶ αἰσθήσεως καὶ αἰσθητῶν.

E.

  • Plutarchi locus, Vita Arati.
  • Aristotelis locus Προβλήμασι λα.
  • Theocriti locus Βουκολίσκῷ

VI.

  • Sensus oculorum acerrimus, Περὶ αἰσθήσεως καὶ αἰσθητῶν.
  • Ciceronis locus Tuscul. 1.

VIII.

  • Aristotelis locus Mετεώροις.

Δεκάδι H.

A.

  • Ex Eustathio Ὀδ. γ.
  • De tenuitate aquae, ex Aristotele Περὶ αἰσθήσεως καὶ αἰσθητῶν.
  • Versus Homeri Ὀδ. η.
  • De oleo inimico aliis animantibus & stirpibus, Plato Πρωταγόρᾳ & Plut. Συμποσιαστικῶν β cap. ϛ.
  • Γ. Locus Xenophontis Ἑλληνικῶν ζ.

VII.

  • Gabhardi, Gabward, Sprecher, Freyhaitbuben.

VIII.

  • Ex Suetonio, Nerone.
  • Ritus condendarum urbium, Plutarch. Romulo.
  • Plutarchi locus Συμποσιαστικῶν cap. ε

Δεκάδι Θ.

I.

  • Περὶ Λυκοβρώτων Plutarch. Συμποσιακῶν β. cap. θ.

III.

  • De Herophili F. Apollonio Plut. Αἰτίαις φυσικαῖς.
  • Versus Graecus Συμποσιακῶν δ. cap. δ.
  • Lucernas falsas melius ardere, Plut. Συμπος. α. cap. θ.

Δ.

  • Apollonii versus Argonauticorum 3.

E.

  • Μένανδρος συνερίθοις Scholia Aristophanis Ὄρνισι.
  • Hercules puerum interficiens, Athen. lib. 9.

VI.

  • Ex Athenaeo lib. 1. Plut. Συμποσιακῶν ε. cap. ε.

VIII.

  • Ex Plutarchi Numa, & Theseo.
  • Iurisc. D. Nequid in flum. publ. 3.
  • Ovidii locus Fast. 3. Maronis Aen. 1.

Δεκάδι Ι.

A.

  • Κοιμηθέντες ὑπὸ σελήνην, Plut. Συμποσιακῶν γ. cap. 1.
  • Τετράδι κοῦρος ἔγεντο Proclus retulit comment. in Hesiod.
  • Μέλας γὰρ αὐτῶν versus Ionis, Plut. indicato loco.

B.

  • Locus Plutarchi in Vita Thesei.
  • Γ. Ex Athenaeo lib. 14. & lib. 6.

Ϛ.

  • Ex Plutarcho, Περὶ τῆς ἐν Τιμαίῳ ψυχογονίας.

Z.

  • Locus Plutarchi, in libello Πότερα τῶν ζᾠων φρονιμώτερα.
  • Alcibiadis clypeus, Athenaeo lib. 12.
  • Eustachii locus Ἰλ. β. Xenophontis locus Ἑλληνικ. δ.
  • Pausaniae locus Μεσσηνιακοῖς.

VIII.

  • Locus Terentii Eunucho. Plauti locus Pseudolo.
  • Terentii rursum Ἑαυτοντιμωρουμένῳ
  • Plauti rursum Trinumo.

IX.

  • Procli locus commentariis in Hesiodum.

X.

  • Ex Dionis libro 36.

Δεκάδι ΙΑ.

I.

  • Ex Aristot. Nicomacheis lib. θ. Athenaei lib. 13.

II.

  • Ciceronis locus Lucullo.

Γ.

  • Galenus Περὶ μυῶν κινήσεως β.

IIII.

  • Theocriti locus Εἰδυλλίῳ α.
  • Plauti locus Amphitryone.

E.

  • Aristotelis locus Περὶ ψυχῆς β.

VI.

  • Ciceronis locus Oratore.
  • Heracleti dictum Plutarch. Περὶ τύχης.

VII.

  • Platonis locus, Parmenide.
  • Similitudo Polypi in Stobaeo, λόγῳ π(?).

VIII.

  • Philostratus Vita Apollonii.

Ὑπονοίαις, Δεκάδι Α.

A.

  • Ὀδυσσ. σ. Locus Platonis, Cratylo.

II.

  • Versus Graecus in Athenaei libro 2.

III.

  • Incedit propter tempus. Ghehet au der Zeyt.

IIII.

  • Ovidii locus Metamorph. 4.
  • Plutarchi locus Συμποσιακῶν ε. cap. ι.
  • V. Ἰλ. α Ἰλ. π

VII.

  • Locus Apollonii Argonautic. α.

H.

  • Platonis locus Πολιτικῶν.
  • De Thalete Plutarch. Συμποσίῳ ζ. σοφῶν.

Θ.

  • Ex scholiis Hesiodi, εἰς δύναμιν δ‘ ἔρδειν ἱρά.
  • Eustathio Ἰλ. α
  • I. Platonis locus Νόμων δ.

Δεκάδι B.

I.

  • Homeri locus Ὀδ. λ. Senecae, Hercule furente.

Γ.

  • Philostrati locus Πολυδεύκει.
  • Ex Basilio ὅπως ἐκ τῶν Ἑλλην. λογ. ὠφελ.
  • Synesii locus epistola Herculiano. Dione.

IIII.

  • Locus Platonis Timaeo. Ciceronis locus de Finib. lib. 5.
  • Apolllonii locus Argonaut. lib. 4.

V.

  • Prometheus Mens, scholiis Theogoniae Hesiodi.

VII.

  • Ex Euripidis Medea. Locus eiusdem, Hippolyto.

H.

  • Ex Eustathio in Dionysium περιηγητήν.
  • De fracto cornu, Fastorum lib. 5.
  • Diodori Siculi locus γ.

Θ.

  • De solo effosso, Eustathius in Dionysium.

X.

  • Plutarchi locus Συμποσιακῶν γ. cap. ε(?).
  • Aesculapio additum Draconem, Fest. Pompeius.
  • Genus serpentum in se dissolui, Euseb. Προπαρασκ. lib. 1.
  • Locus Plutarchi, in Vita Agidos & Cleomenis.

Δεκάδι Γ.

I.

  • Locus Athenaei lib. 5. Nasonis lib. 4. Metamorph.

II.

  • Fabii locus lib. 2. Ex Eustathio Ἰλ. ι.

III.

  • Locus Plutarchi ἐν τῷ περὶ τῶν ἐκλελοιπότων χρηστηρίων.

Ϛ.

  • Ex Cratylo Platonis, & Clementis Προτρεπτικῷ, & Eustathio Ἰλ. ο.

VII.

  • Ex Eustathio Ἰλ. α. Aeneidos 8.
  • Procli locus in Timaeo. Servii in Maronem lib. 8.

VIII.

  • Ciceronis locus de Oratore I. Athenaei lib. 2.
  • Plauti locus Pseudolo. De trib. temporib. Suidas.

IX.

  • Nasonis locus Metamorph. 3.
  • Servii, in libr. 7 & 8. Aeneidos.

Δεκάδι Δ.

I.

  • Ciceronis locus de Legibus 1.

IIII.

  • Locus Plauti Sticho. Servii in Aeneid. 1.
  • Contrariae viae solis, ex Strabone retulit Eustath. Ὀδ. η(?).

Ϛ.

  • Ὀρθὸς Διόνυσος Athenaeus lib. 2. Eustathii locus Ἰλ. ξ.
  • Ex Diodori 4. & 3. Plutarch. Συμποσιακ. ϛ.θ.

VII.

  • Poeta quidam, ex Oppiani Ἁλιευτικῶν ε.
  • Locus Clementis Στρωματεῖ ε.

Θ.

  • Ex Cratylo Platonis, & Eustathio Ἰλ. α. & Ἰλ. ε(?).
  • Locus Hippocratis in Prognostico.
  • Ex Plutarcho de poetis audiendis.

X.

  • Procli locus in Platonis Timaeum.
  • Dionysii Halicarnassei locus lib. 2.
  • Timoclis Versus Stobaeo λόγῳ ρκα(?).
  • Μυστήρια, ἀπὸ τοῦ τηρεῖν τοὺς μῦς. Athen. lib. 3.
  • Nasonis locus Trist. 2.
  • De allegoriarum scriptoribus. Eustath. Ὀδ. τ.

Ἐτυμολογίαις. Dec(uria) I.

III.

  • Ex Plutarchi capitibus Romanis. Athenaeus lib. 3.

IIII.

  • Plautus Curculione. Halicarnasseus lib. 5.

Ϛ.

  • Homeri locus Ἰλ. θ

Z.

  • Plutarchus Θησεῖ.

H.

  • Ex commentariis in Aristoph. Σφῆκας.

IX.

  • Aristoteles Ἱστορίας ζῴων α.

I.

  • Plutarchus Πλατωνικοῖς ζητήμασι.

Δεκάδι Β.

B.

  • Eustathius Ὀδ. τ.

E.

  • Aeschyli locus Ἱκετίσι. Aristoph. Ἱππεῦσι.

H.

  • Plutarch. Συμποσιακῶν γ. cap. γ.

IX.

  • Cicero Oratore.
  • Theocritus Thalysiis.

X.

  • Cicero Oratore.

Decuria III.

B.

  • Scholia Ἔργων Hesiodi, & Suid.

VII.

  • Plutarch. Συμποσιακῶν γ.α.
  • Plin. lib. 23. cap. 8.

VIII.

  • Plutarch. Συμποσιακῶν η(?). cap. δ. & γ. cap. α.
  • Plinius lib. 23. cap. 1. Herodotus Κλειοῖ.

Δεκάδι Δ.

A.

  • Pausanias Ἡλιακῶν α.

III.

  • Eustathius Ἰλ. ζ.

IX.

  • Dionysius Hal. lib. 5.

X.

  • Plutarchus Marcello.

Decuria V.

III.

  • Athenaeus 12.

V.

  • Plautus Mercatore.

VII.

  • Plutarchus Ῥωμαικ.
  • Pindarus Olymp. ζ.

IX.

  • Athen. Δειπνοσοφ. II.

X.

  • Hippocr. Aphorism.

Decuria VI.

I.

  • Plutarch. Περὶ τύχης ῥωμ.
  • Plutarch. Παραγγελμ. πολιτ.

IIII.

  • Πρὸς Ἀλέξανδ. περὶ κόσμου.

VIII.

  • Herodotus Euterpe.

X.

  • Plato Cratylo.